Antik Teion-Billaos Kenti ve Filyos Kalesi


Bakanlar Kurulunun 26.04.1999 tarih ve 99/12698 sayılı kararı ile beldemizin “HİSARÖNÜ” olan ismi ”FİLYOS” olarak değiştirilmiştir.-Filyos Beldesi’nin Tarihçesi
Zonguldak ili Çaycuma İlçesi Filyos Beldesi, Billaios (Billaeus-Filyos)nehrinin Karadeniz’e döküldüğü alanda kurulmuştur. İlk Çağlarda nehrin adından dolayı Billaios adıyla biliniyordu. Bu sözcük paila (Su geçidi) sözcüğüne (Tireios) takısının eklenmesi ile Pailaios, Billaios biçimlerinde kullanılmış Filyos adı da muhtemelen bu sözcükleri zamanla ses değişimine uğramasından ortaya çıkmıştır.

Kentin diğer yaygın adı Tieion’dur. Kimi kaynaklarda Tieion (Tion-Tiun) olarak geçen bu sözcük Aziz Stephanos’a göre kentin kurucusu rahip Tios’tan (Tios’un kenti anlamında) gelmektedir. Paflagonya ili Bitinya topraklarının kesiştiği alanda kurulmuştu.

İran kıralı kros’un Lidya Krallığına son vermesi ile Filyos Bölgesi İran’a daha sonra da büyük İskender zamanında Paflagonya ile birlikte Makedonya’ya bağlandı. M.Ö.301 tarihinde roma imparatorluğu ikiye bölününce Selçuklular ve Cenevizlilerin hakimiyetine geçen Filyos 1459 –1460 tarihlerinde Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı İmparatorluğuna bağlandı.

Tarihi eserlerin birçoğu Roma, Bizans ve Cenevizlilere aittir. Beldemizde büyük bir mağara,denize uzanan kale, açık hava tiyatrosu, antik liman, su sarnıcı, açık ve kapalı kilise vb. tarihi eserler mevcuttur.

Halen kazı çalışmaları devam etmektedir.Tarihi eserlerin ortaya çıkartılması halinde Çaycuma İlçesi’nin Filyos Beldesi daha çok iç ve dış turizmin gözbebeği olacaktır.

Bkz: https://tr.wikipedia.org/wiki/Filyos,_%C3%87aycuma